Snelle start - Pagadders staan op springen

1. Dit is een kaartspel voor 4 of 5 spelers, vergelijkbaar met Hartenjagen maar met een Pagaddertwist.

2. Het doel is om zo min mogelijk bompunten te verzamelen.

3. Rode kaarten hebben altijd 1 bompunt, de 5 en 7 van blauw, groen en geel hebben respectievelijk 2 en 3 bompunten, en de rest geen.

4. Daarnaast zijn er 4 Picarokaarten, die je kunt gebruiken om bommen te ontwijken of de spelkleur te bepalen.

5. Elke speler krijgt aan het begin van de ronde alle kaarten gedeeld (10 kaarten bij 4 spelers, 8 bij 5 spelers).

6. De speler links van de deler begint en bepaalt met zijn kaart de volgkleur die anderen moeten volgen.

7. Kun je niet volgen, dan mag je een andere kleur of een Picarokaart spelen — ideaal om bomkaarten kwijt te raken.

8. De hoogste kaart in de volgkleur wint de slag en neemt de bompunten van die slag mee.

9. Na een afgesproken aantal rondes wint de speler met de minste bompunten; degene met de meeste bompunten verliest (“staat op springen”).

10. Strategie draait om slim bommen doorschuiven, lage kaarten in te zetten en de Picarokaart tactisch te gebruiken.

     De Pagadders staan op springen!

                                          Officiële Spelregels

Inhoudsopgave – De Pagadders staan op springen

1. Verhaal
2. Quickstart
3. Definities
4. Spelmateriaal
5. Speluitleg en doel
6. Bompunten 
7. Voorbereiding van het spel
8. Uitkomen en volgkleur
9. Picarokaart
10. Slag winnen
11. Ronde einde
12. Einde van het spel
13. Tactiek en tips
14. Voorbeelden van spelsituaties
15. Credits

1. Verhaal:

Het is 1645, het jaar waarin een dapper volkje standhoudt en een stad verdedigt tegen een grote overmacht. Nee, we hebben het niet over dappere Galliërs maar over temperamentvolle Spanjaarden!

Het Beleg van Hulst in 1645 was het laatste grote beleg in de Tachtigjarige Oorlog, waarbij de zwaar versterkte stad Hulst werd veroverd op de Spanjaarden door stadhouder Frederik Hendrik van Oranje van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. De Staatsen vielen de stad aan met 12.500 man voetvolk, 2500 ruiters en 20 kanonnen en joegen bijna alle Spanjaarden weg uit Hulst. Bijna alle Spanjaarden? Waarom niet allemaal?

Wel, omdat de Staatsen de Pagadders over het hoofd hebben gezien. De Pagadders of in het Spaans ook Pagadores genoemd, lijken heel stoer, maar de werkelijkheid is toch ietsje anders. De Pagadores zijn Spaanse soldaten die te klein waren om te vechten. Pagadders houden ook helemaal niet van vechten, ze hadden andere taken. Waar ze heel goed in zijn is lol maken. Ze zijn slim en ondeugend. Pagadder betekent niet voor niets in het Zeeuws-Vlaams “kleine deugniet”. 

Pagadders houden ervan om van het leven te genieten. En dat kan volop in vestingstad Hulst. Onder het genot van een goede pint in de kroegen spelen ze graag spelletjes. Kaart- en dobbelspelletjes, want in die tijd hadden ze natuurlijk geen spelcomputers. En vanwege hun geringe lengte waren ze ook erg goed in het spel verstoppertje. Toen de Staatsen Hulst binnenvielen verstopten ze zich onder de “steenbrugge” (stenen brug). Niemand heeft ze ooit kunnen vinden of nog iets van ze vernomen.

De jaren verstrijken en de steenbrugge raakt bedolven onder een dikke laag grond. In 2012 worden in Hulst tijdens opgravingen aan de Bierkaai grote archeologische ontdekkingen gedaan. Oude Spaanse helmen, musketkogels en delen van de steenbrugge. En ’s avonds komen ook de Pagadders weer tevoorschijn.

De Pagadders gaan op verkenning en verspreiden zich over de Bourgondische vestingstad Hulst. Een stad volledig omringd door vestingwallen en grotendeels door water waar de Pagadders nog veel overblijfselen vinden uit de tijd van de Spaanse overheersing. De Pagadders vestigen zich op de mooiste plekjes in Hulst zodat bezoekers een heuse Pagaddertocht kunnen maken. Zo zijn de Spaanse Pagadores voor altijd met Hulst verbonden.

In de avond, als de bezoekers van Hulst na de wandeltocht en het winkelen langzaam naar de terrassen en vele uitstekende restaurants gaan in de binnenstad, pakken de Pagadders hun oude gewoonten weer op. Van het leven genieten en samen spelletjes spelen. En een van deze Pagadderspellen, “De Pagadders staan op springen” hebben jullie nu in handen!

De Pagadders leefden tijdens de 80-jarige oorlog toen Hulst belegerd werd door de Staatse troepen. De kanonskogels vlogen ze toen letterlijk om de oren. Een voltreffer met een kanonskogel is natuurlijk niet goed voor de gezondheid. In het kaartspel “De Pagadders staan op springen” zijn jullie Pagadders en moeten jullie proberen de bommen zoveel als mogelijk te ontwijken en ze doorgeven aan een tegenstander. Gelukkig is daar Pagadder Picaro, het manneke pis van Hulst. Hij plast de lontjes van de bommen uit en kan je helpen om bommen te ontwijken.

We nemen jullie nu mee in het spel. Eerst geven we een quickstart (zie 2), dus het spel in hoofdlijnen voor spelers die snel een keer willen spelen. Daarna de uitgebreide spelregels met voorbeelden van spelsituaties (zie 3 e.v.).

2. Quickstart:

In De Pagadders staan op springen speel je een ondeugende Pagadder die probeert bommen (bompunten) te ontwijken. Het spel draait om slim kaarten spelen, bommen doorschuiven en slagen ontwijken. Wie na meerdere rondes de minste bompunten heeft, wint. En de Pagadder met de meeste bompunten staat op springen en verliest.

Kaarten en bompunten:

Het spel bevat 40 gewone kaarten in vier kleuren (blauw, groen, geel, rood) en 4 Picarokaarten. Sommige kaarten bevatten bompunten:

• Rode kaarten: altijd 1 bompunt
• Blauwe, groene, gele kaarten: kaarten 5 en 7 hebben respectievelijk 2 en 3 bompunten, de overige kaarten hebben geen bompunten
• Picarokaarten: geen bompunten, maar ze bieden tactische voordelen

Spelverloop:

Elke ronde bestaat uit 10 slagen (4 spelers) of 8 slagen (5 spelers). De speler die de slag begint (eerste slag is dat de speler links van de deler, daarna de winnaar van een slag), speelt een kaart die de “volgkleur” bepaalt. Andere spelers moeten deze kleur volgen als ze kunnen. Kun je niet volgen, dan mag je een andere kleur spelen — ideaal om bommen weg te gooien. De hoogste kaart in de volgkleur wint de slag en verzamelt alle bompunten van die slag.

De Picarokaart kan je helpen om bompunten te ontwijken. Speel je hem als eerste in een slag, dan bepaal jij de volgkleur — handig om controle te nemen, maar kies wel een kleur waarin spelers moeten volgen want anders win je de slag alsnog. Speel je hem later in de slag, dan duikt je de slag en kun je geen bommen winnen. Gebruik hem strategisch: om een gevaarlijke slag te vermijden, of om een kleur te kiezen die anderen moeten volgen. Zo kun je bommen doorschuiven en zelf ontsnappen. Let op: je mag de Picarokaart altijd spelen, ook als je nog kaarten hebt in de volgkleur.

Strategie:

• Speel lage kaarten in de volgkleur om slagen te vermijden
• Gooi bompunten weg als je niet kunt volgen
• Gebruik Picarokaarten om slagen te duiken of de kleur slim te kiezen
• Let op welke kleuren “op” zijn bij je tegenstanders
• Houd bij wie welke bommen heeft gepakt

Ronde-einde en score:

Na elke ronde worden de bompunten van elke speler genoteerd. Na een vooraf afgesproken aantal rondes (altijd gelijk aan of een veelvoud van het aantal spelers, zodat iedereen evenveel deelt) wordt de totaalscore berekend. De speler met de minste bompunten wint het spel, degene met de meeste bompunten staat op springen en is de verliezer.

3. Definities:

Spel:

Het geheel van alle rondes die gespeeld worden tot het einde van de partij. Het aantal afgesproken rondes is altijd minimaal gelijk aan het aantal spelers of een veelvoud hiervan, zodat alle spelers even vaak deler zijn van de kaarten in een ronde. Dus een spel met vier spelers kan 4 rondes, 8 rondes of 12 rondes zijn. Een spel waaraan 5 spelers deelnemen kan 5 rondes, 10 rondes of 15 rondes zijn. Aan het einde van het spel wordt het eindtotaal aan bompunten bekeken om de winnaar en verliezer te bepalen.

Ronde:

Een volledige speelcyclus waarin alle spelers hun kaarten spelen totdat niemand meer kaarten op hand heeft. Een ronde bestaat uit 10 slagen (4 spelers) en 8 slagen (5 spelers). Na een ronde wordt het aantal bompunten opgeschreven per speler en wordt er opnieuw gedeeld voor een volgende ronde.

Slag:

Een mini‑speelbeurt binnen een ronde waarin elke speler precies één kaart speelt.

4. Spelmateriaal:

• 40 speelkaarten in 9x 4 kleuren (geel, groen, blauw en rood) en 4 Picarokaarten.
• Hieronder zijn de 9 groene kaarten afgebeeld. Voor blauw en geel zijn dit precies dezelfde 9 kaarten. Op kaart 5 en 7 staan bompunten (2 bompunten op kaart 5 en 3 bompunten op kaart 7):

• Hieronder zijn de 9 rode kaarten weergegeven. Op elke kaart staat 1 bompunt.

• Hieronder staat de Picarokaart. Hiervan zijn er 4 van in het spel. Met deze kaart kan een speler bommen ontwijken!                                     

• Papier voor het scoreblad en pen/potlood is nodig om de bompunten te noteren per speler per ronde.
• Spel voor 4 of 5 spelers.

5. Uitleg en doel van het spel:  

Kennen jullie het kaartspel Hartenjagen? Wel, Bom de Pagadder lijkt op Hartenjagen maar dan met een “Pagaddertwist”! We nemen jullie stap voor stap mee in het spel.                      

Alle spelers delen om beurten ieder één ronde. De speler links naast de deler (met de klok mee) mag als eerste uitkomen voor de eerste slag in een ronde. De eerste kaart die in een slag wordt uitgekomen bepaalt de volgkleur voor die slag. De hoogste kaart in de volgkleur wint de slag.

Vermijd slagen en daarmee de bommen/bompunten door slim te spelen en bomkaarten met daarop bompunten door je tegenstanders te laten slaan. Na het afgesproken aantal rondes verliest de speler met de meeste bompunten en wint degene met de minste bompunten.

6. Bompunten:

In De Pagadders staan op springen staan op de kaarten in totaal 24 bompunten. Dat komt zo uit de kaartenverdeling:

Dit betekent dat in elke ronde alle bompunten samen altijd 24 zijn, ongeacht het aantal spelers of hoe de kaarten verdeeld worden. Zoals jullie weten is het doel om zo min mogelijk bompunten te scoren. In dit spel win je dus het liefst geen enkele slag!

7. Voorbereiding:

1. De deler schudt alle kaarten.
2. De deler deelt:
   • 4 spelers: 10 kaarten per speler
   • 5 spelers: 8 kaarten per speler
3. De speler links van de deler is de startspeler en begint het spel door een kaart uit te komen.

8. Uitkomen en volgkleur:

• De startspeler speelt één kaart open op tafel.
• De kleur van deze kaart bepaalt de volgkleur (blauw, groen, geel of rood) voor deze slag. Als een Picarokaart wordt uitgekomen mag de speler die uitkomt een volgkleur kiezen.

• Elke speler moet, indien mogelijk, een kaart in de volgkleur spelen (dit wordt volgen genoemd).
• Kan een speler niet volgen, dan mag hij:
  • Een kaart naar keuze in een andere kleur of een Picarokaart spelen
• Wil een speler niet volgen, terwijl dit wel mogelijk is, dan kan dit alleen door:
  • Een Picarokaart te spelen

9. Picarokaart‑regels:

• De Picarokaart mag altijd gespeeld worden, ook als je kunt volgen. Je kan er bommen mee ontwijken.
• De Picarokaart heeft waarde 0 in de volgkleur en is dus altijd de laagste kaart in de volgkleur blauw, groen, geel of rood.
• Er kunnen meerdere Picarokaarten in een slag gespeeld worden door verschillende spelers, dit zijn steeds de laagste kaarten in de volgkleur.
• Een speler mag ook uitkomen met een Picarokaart:
  • Alsdan kiest de speler zelf de volgkleur (geel, rood, blauw of groen).
  • Let op: kies geen kleur die niemand meer heeft, anders win je onbedoeld de slag met de Picarokaart (je hebt dan immers een kaart in de volgkleur die je zelf hebt gekozen en niemand kan volgen).
  • Als met een Picarokaart wordt uitgekomen is deze Picarokaart hoger dan Picarokaarten die eventueel hierna worden gespeeld door andere spelers in dezelfde slag.

10. Slag “winnen”:

• Eigenlijk moet je juist voorkomen dat je slagen en dus mogelijk bompunten wint. Maar de hoogste kaart in de volgkleur wint de slag. Dit kan dus ook eventueel een Picarokaart zijn indien daarmee is uitgekomen en een volgkleur is gekozen die andere spelers niet hebben of indien andere spelers hierop zelf een Picarokaart leggen.
• Winnaar legt de slag dicht voor zich neer.
• Winnaar komt uit in de volgende slag en bepaalt dus voor die slag de volgkleur.

11. Ronde einde:

• Als alle kaarten gespeeld zijn:
  • Tel de bompunten in de gewonnen slagen.
  • Noteer deze op het scoreblad per speler.

12. Einde van het spel:

• Speel evenveel rondes als er spelers zijn of een veelvoud aan rondes van het aantal spelers. Spreek dit vooraf af.
• De speler met de meeste bompunten aan het einde van het spel verliest. De winnaar is degene met de minste bompunten.
• Bij gelijkspel (dus gelijk aantal bompunten na een spel) zijn er meerdere winnaars of meerdere verliezers.

13. Tips & Tactiek:

• Gebruik de Picarokaart om slagen te ontwijken.
• Houd bij welke kleuren al “op” zijn bij anderen en waar de bompunten aanwezig kunnen zijn.
• Forceer tegenstanders om slagen te winnen met veel bompunten in.
• Gooi bompunten weg op slagen die je niet wint, bijvoorbeeld omdat je niet kan volgen in de volgkleur. Dan blijf je zelf niet met die bompunten zitten!

14. Spelsituaties:

Voorbeeld 1 (spel met 4 spelers):

      Speler 1              Speler 2       Speler 3                  Speler 4      

Speler 1 komt uit en speelt een kaart blauw 6 (Corte). De volgkleur in deze slag is hiermee blauw. Speler 2 speelt de kaart blauw 5 (Flamenco) met 2 bompunten. Dat kan speler 2 makkelijk doen want de kaart blauw 6 is immers hoger dan kaart blauw 5.

Stel dat speler 3 nog een kaart blauw 7 in zijn hand heeft met 3 bompunten er op en dat dit zijn enige blauwe kaart is. Dat is dan ongunstig want speler 3 moet dan volgen en kan dan de slag winnen. Kaart blauw 7 is hoger dan kaart blauw 6 en blauw is de volgkleur, de hoogste kaart in de volgkleur wint. En er zitten dan maar liefst 5 bompunten in het spel (kaart blauw 5 heeft 2 bompunten en kaart blauw 7 heeft 3 bompunten). En dan moet speler 4 nog spelen. Nee, dat risico wil speler 3 niet nemen, zo’n slag wil hij niet winnen. Daarom speelt speler 3 een Picarokaart, die geldt in deze slagronde als blauw met waarde 0 (0 in de volgkleur).

Een goede keuze van speler 3 want speler 4 heeft geen blauwe kaarten in zijn handen en kan dus niet volgen. Hij mag een kaart naar keuze spelen en speelt kaart groen 7 (Rico) met drie bompunten!

Deze slag wordt gewonnen door speler 1 want hij/zij heeft kaart blauw 6 gegooid. En dat is de hoogste kaart in de volgkleur blauw. Dit is slecht nieuws voor speler 1 want in de slag zitten 5 bompunten (kaart blauw 5 heeft 2 bommen en dus 2 bompunten en kaart groen 7 heeft 3 bommen en dus 3 bompunten). Speler 1 heeft de slag “gewonnen” en moet dus opnieuw uitkomen met een kaart.

Let op: kaart groen 7 is voor wat betreft de waarde wel hoger dan kaart blauw 6. Maar groen is niet de volgkleur, dat is blauw. In een slag wint dus altijd de volgkleur, zijnde de kleur die als eerste is gespeeld en gevolgd moet worden (en indien als eerste een Picarokaart is gespeeld dan kiest die speler de volgkleur).

Voorbeeld 2 (spel met 4 spelers):

     Speler 1               Speler 2                 Speler 3                 Speler 4

Speler 1 komt uit. Hij speelt kaart rood 2 met 1 bompunt. Rood is dus de volgkleur. Speler 2 kan niet volgen want heeft geen rode kaarten (meer). Normaal zou speler 2 dan het beste kaarten met veel bompunten spelen want de slag is toch niet voor speler 2 (want geen kaart in volgkleur rood). Maar ook die heeft speler 2 niet dus speelt speler 2 maar de kaart groen 3.

Hierna is speler 3 aan de beurt. Ook speler 3 kan niet volgen omdat hij geen rode kaarten heeft. Maar speler 3 heeft nog wel een kaart met 2 bompunten, namelijk kaart blauw 5! Tot nu toe is de slag nog steeds voor speler 1 want kaart rood 2 is de hoogste kaart in de volgkleur.

De redding voor speler 1 komt echter van speler 4. Speler 4 heeft nog wel een rode kaart en hij heeft geen Picarokaart meer om eventueel (desgewenst) de slag mee te “duiken”. Speler 4 moet dus volgen en gooit de kaart rood 9 op met 1 bompunt.

Kaart rood 9 is in deze slag de hoogste kaart in volgkleur rood. Dus speler 4 “wint” de slag en kan tot zijn spijt straks 4 bompunten bijschrijven. Speler 4 legt deze slag dicht (omgedraaid, geen waardes of kleuren zichtbaar) naast zich en moet nu een kaart uitkomen waarna de andere spelers met de klok mee een kaart opgooien.

Voorbeeld 3 (spel met 5 spelers):

    Speler 1              Speler 2               Speler 3              Speler 4               Speler 5      

Speler 1 komt uit en speelt kaart geel 5 met 2 bompunten. De volgkleur in deze slag is hiermee geel.

Stel dat speler 2 nu kaart geel 8 in zijn hand heeft. Speler 2 besluit de slag te duiken door de Picarokaart te spelen. Die heeft nu geel waarde 0 en is dus lager dan geel waarde 5.

Speler 3 moet helaas volgen en speelt kaart geel 7 met 3 bompunten. Dit is nu de hoogste kaart in de slag met de volgkleur.

Stel dat speler 4 nu kaart geel 9 in zijn hand heeft. Die wil hij natuurlijk niet spelen met zoveel bompunten in de slag. Dus net als speler 2 gooit ook speler 4 een Picarokaart die geel waarde 0 heeft in deze slag.

Speler 5 kan niet volgen (heeft geen gele kaarten) en speelt kaart rood 9 met 1 bompunt.

De slag is nu voor speler 3 want kaart geel 7 is de hoogste kaart in de volgkleur. Dit is een heel slechte slag voor speler 3 want hij kan hierdoor maar liefst 6 bompunten bijschrijven! Hij legt de slag naast zich dicht en moet zelf een nieuwe kaart uitkomen.  

Voorbeeld 4 (spel met 4 spelers):

     Speler 1                Speler 2              Speler 3        Speler 4

Speler 1 komt een Picarokaart uit en kiest als volgkleur rood. Dit is kassa voor speler 2 want die heeft geen rode kaarten meer. Speler 2 speelt kaart geel 7 met 3 bompunten. Speler 3 heeft ook geen rode kaarten en speelt kaart groen 7 met 3 bompunten.

Stel dat Speler 4 nog wel een rode kaart in zijn hand heeft, maar hij heeft ook een Picarokaart! Speler 4 wil natuurlijk geen 6 bompunten pakken in een slag. Daarom speelt hij de Picarokaart op om al die bompunten te ontwijken!

Ondanks dat speler 1 is uitgekomen met een Picarokaart is de slag nu toch voor speler 1. Speler 1 koos de volgkleur met een Picarokaart en de regel is dat als met een Picarokaart wordt uitgekomen de eerst uitgekomen Picarokaart hoger is dan een Picarokaart die hierop volgt! De tegenspelers spelen in totaal maar liefst 6 bompunten die naar speler 1 gaan.

15. Credits

Verhalen/spelconcepten: Jelle van Roeyen

Uitgebrachte spelconcepten in de Pagadderreeks:

• Pagadders staan op springen
• Dados de Pagadores
• De mega Pagadderrace

Mogelijk uit te brengen spellen in de Pagadderreeks (bij interesse):

• Tol voor Pagadores
• Churros voor Cavar
• Pagadders Baraja española
• Pagadderslag
• Pagadders Poop o Rose
• Pagadderlinies
• Pagaddercuisine
• Pagadderjacht

Uitgebracht buiten Pagadderreeks:

• De sluiswachter van de Steenen beer

Pagadders: de Pagadders zijn bedacht door medewerkers van de gemeente Hulst. Als je ze wil ontmoeten, maak dan een stadswandeling door Hulst of doe de Pagaddertocht in Hulst. Je komt ze vanzelf tegen op de mooiste plekken in de stad!